Choroby autoimmunologiczne

Choroby autoimmunologiczne

Choroby autoimmunologiczne

Choroby autoimmunologiczne powodowane są dysfunkcją systemu odpornościowego, w wyniku której organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom i narządom powodując ich niszczenie. W morfologii krwi obserwuje się podwyższone wskaźniki zapalne takie jak np. białko c-reaktywne. Poza tym w krwi wykrywa się przeciwciała skierowane przeciwko konkretnym tkankom i narządom: np. przy cukrzycy typu pierwszego przeciwciała skierowane przeciwko antygenom wysp trzustkowych (ICA), przeciwciała IAA – przeciwko własnej insulinie, anty-GAD65 – przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego i IA-2 i IA-2β – przeciwko fosfatazom tyrozyny. Przeciwciała tarczycowe (przeciw peroksydazie tarczycowej – TPOAb, tyreoglobulinie – TgAb) wskazują na obecność choroby Hashimoto lub ryzyko wystąpienia jej w przyszłości.

Czy wiesz, że…

W genezie chorób autoimmunologicznych dużą rolę odgrywają skłonności genetyczne, jednak potrzebny jest bodziec wyzwalający chorobę. Może być nim infekcja bakteryjna, wirusowa, grzybicza czy pasożytnicza jak również czynniki środowiskowe takie jak stosowane leki czy ekspozycja na substancje toksyczne. Poza tym silne zmiany hormonalne wywołane np. okresem dojrzewania, przekwitania czy ciążą podwyższają ryzyko wystąpienia choroby autoimmunologicznej.

blister-1992426_1920

Klasyfikacja chorób autoimmunologicznych

Wziąwszy pod uwagę zarówno chorobę jako taką, jej powikłania, jak również powikłania wynikające z leczenia, choroby autoimmunologiczne znajdują się na liście 10 najczęstszych przyczyn śmierci. Są one coraz częściej diagnozowane na całym świecie i poświęca się im coraz więcej badań. Dziś znamy około 100 różnych chorób autoimmunologicznych, National Institute of Health w 2002 klasyfikowało ich ponad 80, a w latach 60-90 XX wieku rozpoznawano ich tylko około 30. 5-8% Amerykanów cierpi na te choroby; do lat 90 występowalność była na poziomie 3.8-5.2% .

Choroby te charakteryzują się nieprawidłową aktywnością komórek T powodujących niszczenie własnych tkanek. W zależności od atakowanych narządów możemy te choroby podzielić na:

  1. narządowo-swoiste, w których atakowany jest jeden organ (jak w przypadku Hashimoto, gdzie produkowane są przeciwciała tarczycowe)
  2. narządowo-nieswoiste (układowe lub tkankowe) których to atakowane są tkanki rozsiane po całym organizmie jak ma to miejsce w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), kiedy to niszczone są stawy w całym ciele.

Według statystyk National Institute of Health najczęściej spotykanymi chorobami autoimmunologicznymi, oprócz wyżej wymienionych, są: wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), choroba Leśniowskiego-Crohna, toczeń, cukrzyca typu pierwszego, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry (AZS) czy sarkoidoza.

Objawy i leczenie chorób autoimmunologicznych

W zależności od choroby pacjenci uskarżają się na różne dolegliwości: sztywność i bolesność stawów (RZS), biegunki (często krwawe) i bóle brzucha (WZJG, choroba Leśniowskiego-Crohna), ospałość, niedociśnienie (Hashimoto), zmiany skórne (bielactwo, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca), przybieranie (Hashimoto) bądź tracenie na wadze (Graves, cukrzyca typu 1). W medycynie konwencjonalnej choroby autoimmunologiczne leczy się lekami przeciwzapalnymi: zarówno niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), glikokortykosteroidami jak i lekami biologicznymi.

Do pierwszej grupy należą między innymi metotreksat (w leczeniu łuszczycy i RZS), sulfasalazyna (wykorzystywana do leczenia RZS czy WZJG), cyklosporyna (AZS, łuszczyca, zespół suchego oka) czy chlorochina (RZS, toczeń). Do drugiej: np. kortyzon, który obniżając produkcję prostaglandyn zmniejsza stan zapalny (wykorzystywany w leczeniu AZS i RZS). Istnieje jeszcze grupa biologicznych immunosupresantów wykorzystywana w leczeniu chorób autoimmunologicznych np. infliksymab (tzw. inhibiotor czynnika martwicy nowotworu alfa – TNF-alfa) wykorzystywany do leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna, WZJG, łuszczycy czy RZS, który poprzez tworzenie kompleksów z cytokiną TNF-alfa zmniejsza jej aktywność a tym samym stan zapalny.

W przypadku postępującego zniszczenia gruczołów wydzielania wewnętrznego, podaje się farmakologiczne substytuty naturalnie produkowanych przez ciało hormonów (np. w przypadku tarczycy jest to tyroksyna, w przypadku trzustki – insulina). Poza tym często wdraża się leczenie wspomagające, np. przeciwdepresyjne, gdyż pacjenci często mają obniżony nastrój.

Leczenie objawowe niesie ze sobą sporo skutków ubocznych, takich jak częstsze infekcje czy chłoniak. Rzadko kiedy dochodzi się do leczenia przyczyn choroby, jako że wciąż nie są do końca zbadane. Zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe (w tym dieta) mogą odgrywać rolę w rozwoju tych chorób. Stąd też zarówno wśród samych pacjentów, jak również naturopatów oraz lekarzy stosujących konwencjonalne metody leczenia można zaobserwować przypisywanie diecie i stylu życia coraz większej wagi w terapii chorób autoimmunologicznych. Co więcej, tendencja do współistnienia dwóch lub więcej chorób autoimmunologicznych u jednej osoby sugeruje, że choroby te są dysfunkcją całego systemu odpornościowego, a więc całego organizmu.

Dyskusja

Zostaw komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *